Người trước tiên phá hoang ngư trường Hoàng Sa Cách đây 30 năm, khi toàn đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) mới chỉ có 7 chiếc ghe nhỏ, loay hoay với những nghề đánh bắt ven bờ thì ông đã hướng về ngư trường Hoàng Sa. Sau khi “khai phá” được ngư trường mầu mỡ này, ông không độc hưởng mà quảng bá rộng rãi, hướng dẫn ngư dân trên đảo phát triển nghề đánh bắt xa bờ tại ngư trường Hoàng Sa cho đến nay. Ông là lão ngư Dương Minh Thạnh (1954) ở thôn Tây, xã An Hải. Ra khơi bằng đèn dầu Trước năm 1975, nhà ông Dương Minh Thạnh đã là cơ sở hoạt động cách mạng bí hiểm. Ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, ông Thạnh là người trước hết cắm lá cờ Tổ quốc trên đảo Lý Sơn. Sau đó, ông tham dự công tác tại địa phương với chức vụ Bí thư đoàn xã An Hải. Tuy khi ấy tuổi đời ông còn rất trẻ, nhưng được tiếp nối cái máu “ăn đằng sóng, nói đằng gió” của tổ tiên truyền lại, ông Thạnh luôn đau đáu chuyện kiếm kế sinh nhai trên muôn trùng sóng nước. Vừa tham gia công tác tại địa phương, ông vừa nghiên cứu địa lý và phát hiện ra ngư trường Hoàng Sa tiềm ẩn nhiều nguồn lợi thủy sản. “Qua các tài liệu nghiên cứu, tui biết ngư trường thuộc vùng biển Hoàng Sa rất giàu nguồn cá, nhất là loài hải sâm (con vú), 1 loại đặc sản biển có giá trị rất cao, tui mừng hết sức. Trong đầu tui nảy ngay ý định tiếp cận ngư trường Hoàng Sa để mở cuộc làm ăn. Tui nấu nung ý tưởng này, rồi tâm tư với ông anh cả trong nhà là Dương Chính và 1 ngư phủ khác trên đảo tên Nguyễn Văn Lại, giờ là ông sui của tui. Không ngờ mấy ông kia đều có “máu” mạo hiểm, vậy là cả 3 cùng đồng lòng đóng ghe mở biển khám phá ngư trường Hoàng Sa”, ông Thạnh kể lại. Năm 1982, quơ vét hết tài sản trong nhà, ông Thạnh chỉ đủ vốn đóng chiếc ghe có công suất 15CV, có trọng tải chỉ 7-8 tấn. “Bây giờ, nếu có ai hỏi tui đóng chiếc ghe ấy bao nhiêu tiền thì chịu, sao mà nhớ nổi”, ông Thạnh nói. 2 chiếc ghe của ông Chính và ông Lại lớn hơn, có công suất 22 CV.
3 chiếc ghe của 3 ngư phủ đảo Lý Sơn tiền phong khám phá ngư trường Hoàng Sa lần lượt có số đuôi (2 số sau của số hiệu ghe) là 71, 72 và 73. Ông Thạnh kể thêm: “Hồi ấy ông anh cả tui (Dương Chính) là cán bộ ủy ban, trước khi mở chuyến biển trước tiên, anh ấy xuống ủy ban mượn 1 tấm hải đồ hành chính, rất đơn sơ. Sau khi lấy lệ tính theo tỷ lệ xích, anh Chính cho đáp số là từ đảo Lý Sơn ra quần đảo Hoàng Sa có độ dài 272 km. Biết thì biết vậy, nhưng không biết từ Lý Sơn ra ngư trường Hoàng Sa phải mất bao lăm ngày, vì khi ấy là gì có hải đồ, có máy định vị để tính hạnh. Mặc kệ, cứ đi khắc biết. Vậy là cả 3 chiếc ghe đồng loạt ra khơi. Trên đường đi, tui lấy chiều dài chiếc ghe làm thước đo, rồi canh đồng hồ xem mỗi phút ghe mình chạy được bao lăm mét. Sau đó nhân lên để biết phải mất bao nhiêu ngày những chiếc ghe “con” này mới chinh phục được chặng đường dài 272 km để đến vùng biển khai khẩn. Để đi đúng hướng, tụi tui sử dụng chiếc la bàn đi rừng. Đúng ngày 16/2/1982, 3 chiếc ghe của tụi tui chiếm lĩnh ngư trường Hoàng Sa. Khi ấy toàn đảo Lý Sơn chỉ có 7 chiếc ghe, xã An Vĩnh 2 chiếc, 5 chiếc còn lại của ngư dân xã An Hải, trong đó có 3 chiếc của tụi tui”. Chuyến biển trước hết ấy, ghe của ông Thạnh đi thẳng vào đảo Tri Tôn, ghe ông Chính và ông Lại đi vào đảo Phạm Quang Ảnh (người đứng đầu Đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải do vua Gia Long thứ 14 cử đi bảo vệ quần đảo Hoàng Sa từ năm 1815). “Tên đảo là do tụi tui đặt ra cho dễ nhớ. Cả 3 chiếc ghe của tụi tui đều lái bằng buồm, nương theo hướng gió mà đi để tiếp thêm sức ngựa cho ghe đi nhanh hơn. Máy móc thô sơ, phải ghe chết máy còn có cánh buồm đỡ đần. Vừa lái ghe tụi tui vừa run, vì sợ va vào các rạn đá ngầm. Với lại hồi đó làm gì có bình ắc qui để có ánh sáng điện, lái ghe đi trong đêm giữa biển cả mênh mông với chiếc đèn bão thắp bằng dầu hỏa leo lắt treo trước mui. Đến bữa ăn, thuyền viên phải bới cơm mớm tận miệng chứ tui không dám rời tay ra khỏi bánh lái”, ông Thạnh kể. Từ quyển “sổ hải trình” trước tiên Với ý thức sau này sẽ chỉ dẫn lại cho ngư gia trên đảo chuyện làm ăn tại ngư trường này, nên trong những chuyến biển trước tiên khám phá ngư trường quần đảo Hoàng Sa, ông Thạnh biên chép kĩ càng mọi điều vào sổ tay. Cứ trên chiếc la bàn cũ kỹ, ông Thạnh điểm vào bản đồ hành chính lộ trình an toàn, những vùng biển không có rạn đá ngầm để ghe chuyển di tránh được rủi ro. Suốt chuyến đánh bắt, hải phận nào nhiều cá, ông Thạnh cũng không quên ghi vào sổ và đánh dấu trên bản đồ để ghi nhớ. “3 anh em tụi tui thường nói đùa với nhau là mình đang vẽ hải đồ cho ngư trường Hoàng Sa”, ông Thạnh nói. Khi đó, cả 3 ghe đều làm nghề đánh bắt cá chuồn. Ghe của ông Thạnh có 14 thuyền viên, 2 chiếc ghe của ông Chính và ông Lại có 16 thuyền viên. “Nghề đánh bắt cá chuồn cần nhiều cần lao nên dù ghe nhỏ vẫn phải có nhiều thuyền viên vậy đó”, ông Thạnh giảng giải. Chuyến biển trước nhất của 3 chiếc ghe tiên phong khám phá ngư trường quần đảo Hoàng Sa chỉ mất 8 ngày là ghe nào cũng khẳm be, đầy lút cá.
Thời gian sau đó, trong những lúc cho ghe nằm bờ nghỉ trăng, bộ ba ngư phủ Thạnh, Chính, Lại không ngừng đi truyền bá về sự no đủ của ngư trường quần đảo Hoàng Sa và cổ vũ bà con trên đảo mạnh dạn đóng ghe vươn khơi. Thành tựu từ những chuyến biển trước hết của 3 chiếc ghe 71, 72, 73 của 3 ngư gia tiên phong chinh phục hải phận xa khơi không người dân nào trên đảo Lý Sơn là không biết. Ai nấy đều háo hức. Thế nhưng do quá lo âu cho sự an toàn nơi hải phận lạ nên hồ hết người dân Lý Sơn đều lưỡng lự, không dám vay để đóng ghe. Thế nhưng sau đó, thấy bộ ba ông Thạnh, ông Chính và ông Lại không ngừng nâng cấp từ con ghe nhỏ lên thành những tàu đánh cá ngày một lớn, người dân Lý Sơn dần dà tin vào hiệu quả kinh tế của nghề đánh bắt xa khơi, dần dần nhập cuộc. “Hồi đó, nếu ai quyết định đóng tàu, tụi tui hết lòng truyền đạt kinh nghiệm đi biển để họ mạnh dạn ra khơi. Thế nhưng cũng chẳng mấy ai to gan lớn mật như 3 anh em tụi tui. Đến năm 1996, tàu thuyền đánh bắt trên biển mới được trang bị máy định vị và máy dò cá, từ thời điểm đó mới có nhiều người mạnh dạn đầu tư vốn liếng đóng tàu mới. Những người mới vào nghề rộn rịch tìm đến anh em tụi tui nhờ chỉ dẫn điểm đánh bắt. Khi ấy tụi tui lại lấy sổ ghi chép ra, tính tính nết toán để tìm ra độ kinh, vĩ độ cụ thể trên máy định vị ngư trường tụi tui đang ăn nên làm ra rồi chỉ dẫn lại cho bà con. Những người đang đánh bắt bằng ghe công suất nhỏ thì nâng cấp lên tàu lớn, nghề đánh bắt xa khơi của ngư dân Lý Sơn phát triển dần. Riêng tui, từ khi khởi nghiệp tại ngư trường Hoàng Sa đến nay, tui đã 7 lần nâng cấp ghe thuyền để hiện thời đóng được chiếc tàu QNg 96509 TS có công suất 375 CV với tổng kinh phí hơn 2 tỷ đồng”, ông Thạnh nói không giấu được vẻ háo hức.(Còn nữa)
|
Thứ Tư, 31 tháng 7, 2013
Sức sống Lý chung Sơn
