GS Đào Trọng Thi cho rằng, chương trình SGK phải được thiết kế lại
Lên đường từ thực tế này, việc ban soạn thảo bổ sung quy định thẩm quyền của lực lượng kiểm soát thương chính được truy đuổi liên tiếp trong trường hợp có căn cứ xác định hàng hóa tẩu tán do đối tượng phạm tội buôn lậu mà có là hợp lý. Phần giáo dục luật pháp (lớp 12) là cấp thiết nhưng bây chừ lại thiên về lý thuyết khiến HS khó hiểu và dễ chán, cần có minh họa bằng các cảnh huống thực tế để HS thực hiện.
Kết quả rà soát cho thấy, hiện khối lượng tri thức biểu thị trong SGK còn nặng so với khả năng tiếp thụ của học sinh, có sự trùng lặp, nặng về truyền thụ kiến thức mà chưa quan hoài nhiều đến đoàn luyện kỹ năng, nhân cách cho các em. Ông Nguyễn Thành Kỳ, nguyên Trưởng phòng Giáo dục phổ biến (Sở GD-ĐT Hà Nội): Đổi mới từ các trường sư phạm Với đề án đổi mới chương trình, SGK thì cần chuẩn bị điều kiện về trường lớp, trang thiết bị, đồ dùng học tập.
Cô giáo Cao Khánh Ngân (Trường THPT Nhân Chính, quận Thanh Xuân): Bớt giáo điều, đề cao áp dụng Đổi mới chương trình, SGK không ngoài đích đào tạo đời công dân có đủ trí, đức.
Chưa kể, các bài giảng còn nặng về lý thuyết, thiếu thực tiễn và sáng tạo nên không thu hút được học sinh. Đặt quá cao như hiện thời khiến học sinh không tiếp thu được, thầy giáo không dạy được. Hồng Hạnh. Đây là việc làm liên tưởng, cho nên trong quá trình triển khai cần phải có đổi mới cách tiếp cận theo hướng khẩn trương nhưng cẩn trọng và không được thoát ly thực tại.
Cách làm ngược này khiến thay vì xây dựng một chương trình chuẩn, đồng bộ, hợp nhất giữa các cấp học, lớp học, môn học với những tiêu chí, tiêu chuẩn, yêu cầu năng lực, tri thức cụ thể cần đạt được trước khi tiến hành viết sách giáo khoa thì mới chỉ xây dựng được chương trình khung để các tác giả cứ vào đó viết sách.
Nhiều thiết bị thử nghiệm môn hóa học phải bỏ không vì không có tiền mua hóa chất, nguyên vật liệu để dạy và học thực nghiệm cũng rất thiếu thốn… Nhưng, nhiều quan điểm cho rằng nhược điểm rất lớn trong việc cải cách chương trình SGK là thiếu sự chia sẻ thông tin với xã hội mà "đóng cửa làm với nhau".
Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đánh giá, Luật thương chính hiện hành chưa cho phép cơ quan thương chính thực hành việc truy đuổi, bắt giữ hàng hóa buôn lậu, vận chuyển trái phép qua biên cương chuyển di từ trong địa bàn hoạt động của thương chính ra ngoài địa bàn.
Chính do vậy, chưa có một chương trình xuyên suốt từ tiểu học đến THPT. Việc lồng ghép các nội dung giáo dục về môi trường, an toàn giao thông, dân số, sức khỏe sinh sản vị thành niên, giới tính, kỹ năng sống, gian tệ bạc xã hội ma túy… vào các môn học chưa nhuần nhuyễn và linh hoạt, dẫn đến quá tải. Chừng nào chưa tổ chức lấy ý kiến rộng rãi của đông đảo các nhà khoa học, nhà giáo, nhất là giảng viên dạy trung học cơ sở và trung học phổ thông cho dự thảo chương trình - sách giáo khoa, thì một bộ sách mới ra đời sẽ có nhiều nguy cơ bị cộng đồng đào thải.
Thực hành theo quy trình ngược Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục Thanh thiếu niên và Nhi đồng của QH, GS Đào Trọng Thi - đoàn trưởng giám sát nhận định, mặc dầu Bộ GD-ĐT đã đưa ra giải pháp tình thế nhằm giảm tải chương trình học thông qua việc bỏ bớt một số mục, bài trong SGK nhưng cách thực hành chưa khoa học.
Không có tổng chỉ huy, thiếu lực lượng chuyên trách và thiếu cơ chế điều hành, kết hợp để đảm bảo vận hành hợp nhất toàn bộ quá trình soạn.
Ảnh: Thanh Hải Điều này đã gây ảnh hưởng tới tính thống nhất, chém, lô gích, khiến cả tía và học sinh đều lúng túng. Nhưng cũng cần phải chuẩn bị các điều kiện về cơ sở vật chất và phù hợp khả năng của hàng ngũ đay.
Cần bồi dưỡng càn về chương trình SGK mới, đổi mới công tác đánh giá HS. Đây là những điều kiện cơ bản đảm bảo cho hiệu quả đổi mới chương trình, SGK. Việc thực hành soát, đánh giá ở nhiều nhà trường bây chừ còn hình thức và áp đặt, không tạo được động lực cho người học và người dạy một cách thực chất.
Việc soát, đánh giá phải được thực hành nghiêm trang, chém đẹp ngay từ mỗi bài thẩm tra thẳng thớm, hằng ngày trên lớp đến các bài rà soát cuối năm, cuối cấp. Ý kiến các chuyên gia và thực tế đều khẳng định đây là môn học có vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách HS, song so với các môn học khác, thời lượng học của môn GDCD lại khá khiêm tốn.
Tán thành với quan điểm này, nhưng Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của QH Trương Thị Mai cũng cho rằng, thiết kế được một chương trình, một bộ SGK tốt là rất quan trọng bảo đảm thành công trong việc phát triển giáo dục phổ biến.
Cùng ngày, UBTVQH đã luận bàn về Dự thảo Luật hải quan (sửa đổi). Chương trình sách giáo khoa hiện còn miêu tả nhiều bất cập. Đó là Hội đồng chỉ đạo quốc gia được thành lập muộn so với các ban chỉ đạo cấp học.
"Cỗ máy cái" có chuẩn thì mới cho ra nhiều kiền giỏi. Do thiếu kinh phí? Trước những nhận xét, đánh giá của Đoàn giám sát, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận tuy thừa nhận bất cập nhưng cho rằng đa số tồn tại nêu trên là do… thiếu kinh phí.
Nhiều trường phổ biến chuyên do sức ép của cơ chế thị trường cũng như của phụ huynh và học trò nên đã chú trọng luyện thi đại học theo khối A, B, C nhiều hơn nhiệm vụ bổ dưỡng, phát triển tuấn kiệt, chưa phát hiện được chuẩn xác những học trò có năng khiếu, khiến mục tiêu đào tạo anh tài trở nên mờ nhạt.
Sau khi có SGK đưa vào dạy thí điểm mới xác định chuẩn chương trình và duyệt, ban hành chương trình chuẩn quốc gia.
Thành ra, trong một số trường hợp đã dẫn đến mất cơ hội chiến đấu chống buôn lậu, chuyên chở hàng hóa trái phép qua biên giới. Chương trình, SGK điều chỉnh cũng cần bớt đi những nội dung không cần thiết với HS phổ quát như phần triết học (lớp 10), phần kinh tế (lớp 11).
Tuy nhiên, theo Chủ nhiệm Văn phòng QH Nguyễn Hạnh Phúc và Chủ nhiệm Ủy ban luật pháp của QH Phan Trung Lý, để không giẫm lên vết xe đổ của những lần soạn sách giáo khoa tốn không biết bao nhiêu tiền của, công sức vừa qua, cần mạnh bạo xóa bỏ quy trình biên soạn chương trình SGK bây chừ. Bởi thế đợt đổi mới chương trình, SGK tới cần làm một cách toàn diện, hệ thống gồm hết thảy các nguyên tố để bảo đảm chất lượng.
Theo Bộ trưởng Bộ GD-ĐT, thời kì qua, tiền đầu tư cho chương trình giáo dục phổ biến tăng đều qua mỗi năm, nhưng nếu chia đều cho số trường đã có và 250 trường xây thêm hàng năm trên toàn quốc thì quá nhỏ giọt. Nội dung đào tạo cho sinh viên sư phạm cần sớm được điều chỉnh theo hướng kết hợp đồng bộ 3 yếu tố là kiến thức chuyên môn, kỹ năng sư phạm và đạo đức nghề.
Phải coi hàng ngũ giáo viên sư phạm là lực lượng chủ công cần được huy động, dự đóng góp quan điểm và đầu tư thỏa đáng. Quy trình này cũng góp phần tạo ra thất bại của chương trình phân ban THPT, khi SGK phân ban đã soạn xong, dù phát hiện những bất cập nhưng vẫn phải đưa vào thực hành. Ngành giáo dục cần tạo điều kiện nhiều hơn nữa để tầng lớp dự vào công việc xây dựng SGK.
Theo tôi, việc đổi mới phải lấy hệ thống trường sư phạm làm cốt cán, vì đây là "cỗ máy cái" đào tạo, bồi dưỡng hàng ngũ đay - những người hệ trọng trực tiếp tới yêu cầu đổi mới chương trình, SGK. Phó chủ toạ QH Uông Chu Lưu nhận định, đổi mới chương trình SGK giáo dục phổ biến cần bắt đầu từ giảm lý thuyết, tăng thực hành. "Đoàn giám sát cũng cần chỉ rõ bổn phận của các cơ quan, tổ chức đã để xảy ra những yếu kém trong xây dựng chương trình sách giáo khoa bây chừ và giải pháp khắc phục, để QH có cơ sở ban hành Nghị quyết về đổi mới cơ bản và nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông từ năm 2015" - đó là quan điểm của Chủ nhiệm Văn phòng QH Nguyễn Hạnh Phúc.
Đề nghị đặt ra trong việc xây dựng chương trình, SGK mới nói chung, với môn giáo dục công dân (GDCD) nói riêng là bớt giáo điều, hàn lâm và đề cao việc áp dụng kiến thức được học vào giải quyết các vấn đề trong thực tế. Để cân đối giữa dạy chữ - dạy người, GDCD phải được coi là môn học tấm trong chương trình giáo dục phổ quát.
Tuy nhiên, UBTVQH đề nghị làm rõ chừng độ của việc truy đuổi, nếu không nêu chi tiết, dễ dẫn đến chồng chéo hoạt động giữa các cơ quan chức năng. Tấn sĩ Nguyễn Tùng Lâm (Chủ tịch Hội Tâm lý giáo dục Hà Nội): Cần tụ tập đổi mới cách rà, đánh giá HS Theo tôi, trong khi đấu hoàn thiện nội dung chương trình, SGK, vấn đề cần hội tụ triển khai ngay là đổi mới cách kiểm tra, đánh giá HS chứ không nhất quyết phải chờ đến khi thực hiện chương trình, SGK mới.
