3 bảo tồn được vinh danh: Cơ hội thêm vào quảng bá hình ảnh đất nước

Một góc trưng bày ở bảo tàng Dân tộc học Hàng năm, bảo tàng tiếp đón và phục vụ khoảng 500.000 - 700.000 lượt khách tham quan, trong đó chiếm 70% là khách quốc tế. Vậy là tới nay, Việt Nam đã có 3 bảo tồn có tên trong danh sách các bảo tàng quyến rũ nhất Châu Á gồm có: bảo tàng Chứng tích Chiến tranh tại TP.HCM được xếp thứ 5, tiếp đến là bảo tàng Dân tộc học Việt Nam (vị trí thứ 6) và bảo tồn đàn bà Việt Nam (vị trí 11). Tháng 10-2012, bảo tàng đàn bà Việt Nam cũng đã được TripAdvisor chọn là "Điểm du lịch hấp dẫn nhất năm 2012” của Hà Nội. Những bảo tàng này luôn được nhắc đến với cuộc cách mạng về trưng bày, cũng như cách làm du lịch thu hút khách. Tại bảo tàng Chứng tích Chiến tranh, nhiều chứng tích gắn với lịch sử được trưng bày, trong đó có nhiều câu chuyện trong thời chiến được kể lại khiến du khách rất xúc động. Đến đây, khi được tận mắt tìm hiểu thêm về quá vãng của Việt Nam với những bức ảnh thảm khốc của chiến tranh: nạn nhân ảnh hưởng chất độc da cam, những bức ảnh cán bộ cách mệnh bị tra tấn,… nhiều du khách không cầm được nước mắt. Nhiều du khách hứa hẹn khi về nước họ sẽ kể lại những gì được biết tại đây cho những người bạn của họ hiểu thêm về Việt Nam. Để lôi cuốn khách du lịch, bảo tồn còn tổ chức các chủ đề về văn hóa, ẩm thực khác nhau như "Ẩm thực thời kháng chiến” tái hiện món ăn thời chiến như cơm nắm, muối mè, bánh tét, mì, cá lóc nướng trui… 2.Việc ghi nhận của thế giới cho thấy chúng ta có quyền tự hào với vốn di sản được phát huy, nhưng cũng để thấy, với hơn 100 bảo tồn được xây dựng tại Việt Nam, nguồn tiềm năng này hầu như bị bỏ ngỏ. Và cần khai hoang nguồn tiềm năng này ra sao là một câu hỏi được đặt ra. Trang web TripAdvisor cũng đánh giá: Người Việt Nam chưa có lề thói tham quan bảo tàng cũng như đọc, học hỏi ở bảo tồn. Vậy làm sao để khuyến khích khách nội địa đến với bảo tàng, đặc biệt là giới trẻ, các em học trò. Cũng trong nhiều năm qua, câu chuyện học lịch sử qua hệ thống bảo tồn để học trò được tiếp cận với những hiện vật lịch sử, tránh "học chay”, nhàm chán được các chuyên gia đề xuất. Theo TS Lê Thị Minh Lý - Giám đốc trọng điểm Nghiên cứu và phát huy giá trị di sản văn hóa: Lâu nay sự thiếu hụt, trống vắng các chương trình giáo dục công chúng tại bảo tàng là một trong những thách thức làm giảm giá trị bảo tàng và vai trò của bảo tồn ở nước ta. Đứng trước nhu cầu cần thiết đổi mới và phát triển công chúng, song song thiết lập mối quan hệ giữa bảo tàng với nhà trường trong việc nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh, các bảo tồn cần sớm xây dựng chương trình giáo dục và không gian khám phá, trải nghiệm, sáng tạo, học tập tại bảo tồn. Và mới đây, chương trình "Em yêu lịch sử” được bảo tàng Lịch sử nhà nước tổ chức là một mô hình thí nghiệm đưa học sinh gần hơn với môn lịch sử. 3.Kiêu hãnh với những thương hiệu bảo tàng Việt Nam được quảng bá ra thế giới, nhưng cũng cần hi vọng lại nghiêm chỉnh những bất cập trong hoạt động bảo tồn hiện nay. Thực tế, phần lớn các bảo tàng từ các thành thị lớn cho đến các tỉnh luôn trong cảnh quạnh vắng khách. Dư luận từng lên tiếng về bảo tồn Hà Nội với sự hoang trong xây dựng, vì sau 3 năm khánh thành, bảo tồn Hà Nội vẫn chỉ đơn giản là chỗ trưng bày hiện vật. Rồi bảo tồn Lịch sử nhà nước với kinh phí 11 ngàn tỷ đồng cũng không nhận được sự đồng tình, với những lo ngại về hiệu quả khai phá sau khi xây dựng xong. Nhân đây, cũng phải nhìn sang một số bảo tồn chuyên ngành có công năng thiết thực cho công tác học tập, nghiên cứu ở các trường đại học lại chưa được đầu tư thỏa đáng. Như bảo tàng sinh vật học của Đại học Sư phạm Hà Nội khá phong phú về hiện vật, là địa chỉ thích thú cho nhiều học sinh, sinh viên đến tìm hiểu, nghiên cứu. Nhưng, diện tích trưng bày lại quá chật chội với hai phòng kho chứa đầy những mẫu vật quý hiếm. Bên cạnh đó, bảo tồn tự nhiên Việt Nam với quy mô hoành tráng, kiến trúc hiện đại, nhưng cho đến nay dự án vẫn chưa có đất để xây dựng. Những mẫu vật vẫn nằm bề bộn, chất đống trong nhà kho. Nên chăng, cần có một cuộc "đại phẫu’ với hệ thống bảo tàng Việt Nam? Gia Bách