Theo đó, "đơn vị sự nghiệp công lập có thể ký giao kèo vụ, việc với người hưởng chế độ hưu trí nếu đơn vị có nhu cầu và người hưởng chế độ hưu trí có nguyện vọng
Kỹ sư Viện Sinh học nông nghiệp nghiên cứu sự phát triển của giống cây trồng. Số GS, PGS xác nhận mới hằng năm ít hơn số về hưu, trung bình mỗi năm gần bằng ngần ấy người. Nhưng thực tại chúng ta lại hầu như chưa có chính sách cụ thể nào thật sự trọng dụng, sử dụng lâu dài và tôn vinh cán bộ khoa học và giảng dạy đầu ngành.
Nhưng tới nay, đã sáu tháng vẫn chưa thấy Bộ GD và ĐT có động thái "trình" các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật này.
Nhưng từng có một trường ĐH lớn của quốc gia ra văn bản buộc GS hơn 62 tuổi không được chỉ dẫn nghiên cứu sinh.
Chẳng lẽ không có ai phải chịu bổn phận về sự vung phí, nghịch lý kéo dài này? thời gian từ nay đến năm 2020 còn rất ngắn, trong khi mục tiêu trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại đòi hỏi phải có nguồn nhân công đủ mạnh để triển khai thành công các chương trình nhà nước về phát triển KH và CN với nhiệm vụ rất nặng nề.
Trong các đợt soát việc thực hiện Nghị quyết 50/2010/QH12 của Quốc hội khóa 12 về điều kiện bảo đảm chất lượng đào tạo, Bộ GD và ĐT đã phải cho dừng tuyển sinh nhiều ngành do không đủ điều kiện tối thiểu về số lượng giảng viên có trình độ TS, thạc sĩ.
Điểm đột phá chính là tạo điều kiện làm việc tốt và có tư duy mới, sớm hoàn thiện chính sách nối dùng cán bộ giảng dạy đại học, cao đẳng (ĐH, CĐ) trình độ cao đã hết tuổi lao động. Để sớm hiện thực hóa điều này, Chính phủ đã đồng ý với đề nghị của Bộ GD và ĐT dành cho các giảng viên có trình độ TS, giảng sư có chức danh GS, PGS được kéo dài thời kì giảng dạy.
Theo GS, TSKH Bành Tiến Long, nguyên Thứ trưởng GD và ĐT, dựa vào số liệu thống kê sơ bộ, tỷ lệ đào tạo TS trong mười năm nữa cũng chưa theo kịp tỷ lệ TS về hưu nếu chỉ xét về tiêu chí tuổi. Đó cũng là một trong những lý do nước ta, một dân tộc 90 triệu dân, nhưng số bài viết ban bố trên các tập san khoa học quốc tế, bằng phát minh sáng chế lại chỉ bằng một trường đại học làng nhàng trên thế giới, chỉ bằng một phần năm so với Thái-lan, một phần ba Ma-lai-xi-a, một phần mười bốn Xin-ga-po, thậm chí thấp hơn cả In-đô-nê-xi-a, Phi-li-pin.
Đây là sự phung phí nguồn chất xám lớn, kéo dài hàng chục năm qua. Bộ KH và CN yêu cầu quốc gia cần tăng nhiều biên chế nghiên cứu cho các trường đại học để gắn kết và hỗ trợ cho nhau giữa nghiên cứu và giảng dạy, Quỹ phát triển KH và CN nhà nước đã và đang xem xét các đề tài nghiên cứu cấp kinh phí, không còn dựa vào tuổi tác và bằng cấp. Có thể nói, làm vậy liệu có ăn nhập với thông lệ quốc tế và truyền thống "thầy già con hát trẻ"? Luật Viên chức hiện hành số 58/2010/QH và Nghị định về tuyển dụng và dùng và quản lý Viên chức số 29/2012/NĐ-CP, có quy định Chế độ hưu trí khá chung chung đại trà.
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã có Văn bản số 1392/VPCP-KGVX ngày 20-2-2013, sau khi Luật GD ĐH có hiệu lực thi hành từ 1-1-2013, đề nghị Bộ GD và ĐT khẩn trương hoàn tất việc xây dựng, trình Chính phủ, Thủ tướng ban hành các văn bản quy định chi tiết và chỉ dẫn thi hành một số điều của Luật GD ĐH.
Đừng để mọi việc trở nên quá muộn. Như vậy, chỉ một hai năm nữa, nếu không có giải pháp cấp bách hữu hiệu, các trường ĐH Việt Nam sẽ thiếu hụt trầm trọng hàng ngũ cán bộ giảng dạy có trình độ, "rỗng ruột" hàng ngũ GS, PGS đầu ngành, song song "chảy máu chất xám" từ khu vực Nhà nước ra trường tư, ra nước ngoài.
Cần nhấn mạnh, hiện cả nước có 74. Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD và ĐT) gần đây lấy ý kiến rộng rãi dự thảo Nghị định "Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục đại học (GD ĐH)", cụ thể hóa Điều 46 của Luật GD ĐH - quy định giảng sư có trình độ tấn sĩ (TS), có chức danh Giáo sư, phó giáo sư (GS, PGS) đang giảng dạy và nghiên cứu khoa học tại cơ sở giáo dục ĐH công lập khi đến tuổi về hưu có thể được coi xét kéo dài thời kì dạy và nghiên cứu khoa học.
Nếu không kịp thời có chính sách đãi ngộ và trọng dụng nhân kiệt mang tính đột phá thì không thể có những nhà khoa học đầu ngành, những tập thể giảng dạy và nghiên cứu khoa học mạnh. Các cơ sở đào tạo ĐH và ĐH quốc gia trong cả nước hiện đều máy móc bắt các GS đầu đàn, kể cả những người có uy tín trong giới học thuật trong và ngoài nước, đến tuổi theo quy định (60 hay 65 - phần lớn trong số họ là lớp người được Đảng và Bác Hồ gửi đi đào tạo ở nước ngoài khi giang san đang chiến tranh) là về hưu.
Bộ trưởng KH và CN Nguyễn Quân cho rằng, không nên quan niệm đãi ngộ giới trí thức giống như các cơ chế, chính sách với người có công hay đối tượng chính sách.
Trong thời kì làm việc kéo dài, họ được hưởng lương và các chế độ theo ngạch, bậc lương đang hưởng, được xét tăng lương theo quy định và chế độ đã hưởng trước đó.
149 giảng sư ĐH, CĐ, nhưng theo tiêu chí chung, giáo dục đại học hiện còn thiếu 20 nghìn giảng sư, trong đó tỷ lệ có chức danh GS chỉ chiếm 0,5%, PGS 3,37%, trình độ TS hơn 10%, thạc sĩ khoảng 40%.
Hiện "dòng" giảng viên đầu ngành trình độ cao vẫn không ngừng "chảy" về hưu vì chỉ căn cứ vào độ tuổi, vào một số chính sách "phi thực tại". Đáng lẽ cần có các tiêu chí thật cụ thể "đính kèm" Luật này, để giữ lại sức tài là GS, TS, thạc sĩ ở các cơ sở đào tạo.
Bằng cấp do Việt Nam đào tạo chưa được nhận trên thị trường lao động quốc tế. Chả hạn, quy định GS giỏi là người có năng lực "cầm đầu" nhóm nghiên cứu, có bài nghiên cứu khoa học đăng trên các tùng san quốc tế, viết sách, có uy tín giảng dạy và hướng dẫn nghiên cứu sinh, dự các hoạt động học thuật trong và ngoài nước.
Trí thức là nguồn lực đặc biệt. Với người không đạt tiêu chí đó, sẽ không giữ, dù họ là GS và chưa đến tuổi về hưu, như các nước vẫn làm. GS, TSKH NGUYỄN XUÂN HÃN.
